PRescriptio Legitima (hoc est cum
bona fide possessio tanto
tempore vt iura canonica approbant &c.) ius
parit in foro conscientie. ita vt sine peccato post
retineatur etiam si postea sciatur fuisse alienum:
quia authoritate legũ rationabilium (vtpote pro cōmuni bono
sancitarum) factus est dominus prescriptarum legitime rerũ.
PResumptio (qua homo actu interio
re vel exteriore aggredi{t$}
opus excedens suam facultatem/quasi non exce=
dat sed sit sibi commensuratum) peccatum est:
vtpote contra rectam rationem. Et quia facultas
quando consistit in scientia (vt in medicina/ & in cura ani=
marum/ & vniuersaliter in artibus) presumptio est ignorantẽ
medicinam velle medicare corpora/& nescium sacrarum lite=
rarũ velle medicare animas: sicut in ceteris artibus accidit igno=
rantibus similis presumptio. Quando vero consistit in potesta
te ordinis vel iurisdictionis. & sic presumptio est diaconẽ velle
dicere missam/aut nō iudicem velle iudicare/aut laicum iudicẽ
velle iudicare clericos. Quando autem consistit in habitibus
virtutum seu dispositionibus earundem. Et sic presumptio est
in peccato communicare, aut incipientẽ velle facere ea quesunt
perfecto℟: vt quotidie celebrare/arguere alios/conuersari secure
cum mulieribus/velle vacare assidue contemplationi non domi
tis adhuc passionibus/& similia.
Est autem peccatum presumptionis quando veniale: quum
scilicet nulli est perniciosa seu iniuriosa. Et quando mortale:<-P>
@@0@
@@1@Preuaricatio. Prodigalitas.
<-P>quum scilicet iniuriosa est alteri. qualis est presumptio medici
in damnum corporis: & similiter presumptio confessoris igno=
rantis/& iudicis & similium.
Presumptio Rursus qua hō sperat aliquid posse cō
sequi a deo quod impossibile est secun
dum diuinam legem ab illo consequi, peccatum est contrarium
secunde virtuti theologice que vocatur spes/& contrarium de=
sperationi: vt quum quis sperat consequi peccatorum veniā sine
penitentia/aut eternam gloriam sine meritis. Et hoc est peccatũ
mortale: vtpote derogans diuine dispositioni/qua decretum est
non dari veniam perseuerantibus in peccato / nec gloriam sine
merito. Et est vnum de peccatis in spiritumsanctum: vtpote
contemnens spiritussancti auxilium ad penitendũ & merendũ.
PReuaricatio (qua homo a debito
officio seu certamine
variat ad oppositum fouendum: vt actor ad fo=
uendum reũ aut econtrario: & sic in similibus)
peccatum est: quia contra rectam rationem. Et
si in iudicio iusto hoc fiat / aut alias in preiudicium diuini vel
communis boni aut cuius proximi, peccatũ est mortale: quia
iniustitia ipsa peccatum est mortale ex suo genere. Seclusa aũt
omni iniuria / pensanda est ratio declinandi: & secundum illā
iudicanda est preuaricatio/an sit mortalis.
Procuratorum Crimina videsuperius in verbo
aduocatus.
PRodigalitas (qua homo suꝑ flue
erogat res suas) pctm̃
est: vtpote liberalitatis virtuti contraria. Non
est autem mortale pctm̃ si pura est: quia minus
pctm̃ est ꝗ̈ auaricia liberalitati contraria, quā si
pura est constat non esse mortalem. Et vtrius rō est, quia neu
tra agit contra charitatem dei aut proximi/sed preter illam.
@@0@
@@1@Proxoneta. Pusillanimitas. 195
Si vero mixta est iniurie diuinorum preceptorum/ & breui=
ter cuicũ alteri vitio (puta impietati filiorum aut filiarũ / aut
intemperantie: vt filius prodigus dissipauit substantiam suam
cum meretricibus) iudicanda est iuxta qualitatem vitij cui ad
miscetur. Ita ꝙ si prodigus agitur ab appetitu mortali prodiga=
litas ipsa mortalis est: vt patet de filio prodigo/& de parente ob
prodigalitatẽ impio versus filios effundendo bona debita filijs.
Si vero agitur ab appetitu veniali (vt quum superflue dat ob
vanam gloriam) venialis est.
Promissionis Violatio/vide supra in verbo per
fidia.
PRoxoneta (.i. mediator inter ne
gociatores) hoc habet
familiare peccatum vt fallat vtrun inter
quos mediat, neutri dicendo integram veri=
tatem/& vtri sepe mentiendo. Et quia dam
nificare est ex suo genere mortale, ideo pro
xoneta non contentus sua mercede / fallens vtrun aut alterũ/
& peccat mortaliter & tenetur restituere siquid sibi appropria
uit ex huiusmodi fraude: vt si dixit vni puta venditori ꝙ non
inuenit precium nisi centum/ & sic accipit licentiam vendendi
pro centum, & dicit emptori ꝙ non potest minus solui ꝗ̈ centũ
& viginti/& sic appropriat sibi illos viginti, tenetur restituere
illos viginti venditori: tenetur. n. ex officio mediatoris fideliter
agere vtrius negocium.
Dostları ilə paylaş: |