TüRKİYE’de köy enstiTÜleri ve pazarören köy enstiTÜSÜ

TÜRKİYE’DE

KÖY ENSTİTÜLERİ

ve

PAZARÖREN KÖY ENSTİTÜSÜ

Rasim PEHLİVANOĞLU

(Emekli Öğretmen)

Yazarı: Rasim Pehlivanoğlu

(Emekli Öğretmen)

Adresi : F. Çakmak Mah. Fuzuli Cd.

Esen Sok. Ülkü Apt. No: 51/4

38020 – Kocasinan – KAYSERİ

Telefon: 0 352 – 233 90 30

Yazılış Tarihi:1998–KAYSERİ (Cumhuriyetin

75.Yıldönümü)

Dizgi : Çağrı Yıldırım – Kayseri

Baskı :

Tarihi :
ISBN :

İçindekiler

GİRİŞ: 4

A- TÜRKİYE’DE AÇILAN KÖYENSTİTÜLERİ 7

Köy Enstitülerinin Temel Felsefesi ve Nedeni 8

Köy Enstitülerinin Fikri Temelleri 9

Birleşilen Ortak Noktalar 13

Köy Öğretmen Okulu Denemesi ve Sonucu 13

Önce Eğitmen Kursları 14

İlk Açılan Köy Enstitüleri 15

Köy Enstitülerine Alınan Öğrenciler 16

Köy Enstitülerine Atanan Öğretmenler 16

Köy Enstitülerini Açan Ve Destekleyenler 16

Açılan Okul Yerleri 17

Köy Enstitülerinde Çalışma Programı ve Çalışma Takvimi 19

Köy Enstitüleri Arasında Dayanışma ve Yurt Gezileri 20

B- KÖY ENSTİTÜLERİNDE YAŞANTI 21

Yaşantıya Örnek Alınan Pazarören Köy Enstitüsü 21

Pazarören Köy Enstitüsüne Başlayışım 22

Pazarören Köy Enstitüsünde Günlük Yaşantı 25

Okulumuzda İş Faaliyetleri 27

Okulumuzda Sanat Dersi ve İşleri 27

Taşıdığımız İnşaat Taşları: 27

Okulumuzda Ziraat Dersi ve İşleri 28

Çiftlikte Ağaçlanan Tepeler: 29

Okulumuzda Müzik Ve Ziraat Marşı 29

Okulumuzu Biz Öğrenciler Yönetiyorduk 30

Çevreye Görelik İlkesi 30

Kendi Kendini Yönetim İlkesi: 31

Kurulan Öğrenci Kolları: 31

Her Hafta Bir Müsamere: 31

Seçimle Oluşan Başkanlıklar 32

Okulumuzda Nöbet İşleri 34

Okulumuzda Demokrasi 34

Okulumuzda Yapılan Haftalık Toplantılar (Pazar Toplantıları) 35

Okulumuzda Serbest Okuma Saati 36

Köy Enstitülerinin Kazandırmaya Çalıştığı Nitelikler 37

Yazılacak Çok Şeyler Vardır 38

C- KÖY ENSTİTÜLERİ HAKKINDA ELEŞTİRİLER 40

Köy Enstitülerine Soldan Gelen Eleştiriler: 40

Köy Enstitülerine Sağdan Gelen Eleştiriler: 41

Kız Çocuklarını Okula Alışım: 42

Karakuşun Kaptıkları: 43

Köyde Açılan Türkiye’nin İlk Köy Kütüphanesi: 45

Eleştiri Konusu Olan İki Şiir 45

Okulumuzda Karma Eğitim Kız-Erkek İlişkileri 48

Okuldan Atılan Öğrenciler: 49

Eleştiriler Dozunun Artması ve Yüksek Köy Enstitüsünün Kapatılması 50

Konuştuğum Yüksek Köy Enstitüsü Öğrencileri 51

Köy Enstitülerinde İsim Değişikliği İlkelerinden Sapmalar ve Kapatılmaları: 53

1950’de Yapılan Genel Seçimler Ve Sonrası: 54

Köy Enstitülerinde Okuyanlar Kimden Yana 56

D- SONUÇ 58

Köy Enstitülerinde Uygulanan Genel Eğitim İlkeleri 61

RESİMLERLE PAZARÖREN KÖY ENSTİTÜSÜNDE YAŞANTI 63

GİRİŞ:

Cumhuriyetimizin 75. Yılında Türkiye eğitim tarihi incelenirken, Köy Enstitülerinin önemli bir yeri olduğunu görüyoruz.

Diyebilirim ki: Köy Enstitüleri, bugüne kadar Türkiye’de kurulmuş eğitim müesseselerinin en önemlilerinden ve en çok ürün verenlerinden birisi olmuştur. Hizmet verdikleri 10-15 yıl içerisinde, bu okullardan onbinlerce öğretmen yetişmiş, köylere gönderilmiştir. Bu öğretmenler girdikleri köylere canlılık getirmiştir.

1940’lı yılların, ülkemizde en çok konuşulan eğitim müesseseleri köy enstitüleri olmuştur: Lehinde – aleyhinde çok şeyler söylenmiştir. Çoğu yerde gerçekler saptırılmış, halkımıza yalan yanlış bilgiler verilmiştir. Bu okullar bazı siyasi partiler tarafından politikaya alet edilmiş, sabote edilmiştir. Köy enstitüleri üzerine gölge düşürülmüş, yanlış anlaşılmalarına neden olunmuştur. Böylece, köy enstitüsü mezunu öğretmenlerin gerçek yönleriyle tanınması önlenmiş, haklarında yanlış hükümler verilmiştir.

Köy Enstitüsü mezunu emekli bir öğretmen olarak, bu yazımda dile getireceğim gerçekler bu yanlış anlamaların ve yanlış yorumlamaların düzeltilmesine de sanıyorum katkıda bulunacaktır.

Bu görüşle, Türkiye eğitim tarihinde çok önemli yeri olan Köy Enstitüleri’nin kuruluş nedenleri, amaçları, yararları, işleyiş tarzları, haklarında yapılan eleştirileri ve kapatılmalarıyla ilgili özet bilgi vermeyi gerekli görüyorum.

Aşağıda, köy enstitüleri, özellikle Pazarören Köy Enstitüsü hakkında verdiğim bilgiler, bizzat içinde yaşadığım hayatın ifadesidir. Yazıma aldığım alıntılar ise, uzun yıllar Pazarören Köy Enstitüsü Müdürlüğü yapmış, tanınmış eğitimci Rahmetli Hocam Şevket Gedikoğlu’nun, önemli bir araştırması sonucunda yazdığı “Köy Enstitüleri” isimli 384 sayfalık büyük boy eserinden alınmıştır.

A- TÜRKİYE’DE AÇILAN KÖYENSTİTÜLERİ

Türkiye’de Köy Enstitüleri ne zaman ve niçin açılmıştı? Amaçları neydi? Ne yapılmak isteniyordu? Bu soruların cevabını bulmaya çalışalım:

Türkiye’de Köy Enstitüleri ilk olarak 1937 yılında İzmir – Kızılçullu’da, yürürlükteki kanunlar gereği, “Öğretmen Okulu” adıyla açılmıştı. Köye öğretmen yetiştirdiğinden, halk arasında ve öğrenciler arasında “Köy Öğretmen Okulu” olarak biliniyordu. 17 Nisan 1940 da çıkan 3803 sayılı kanun ile ilk defa Köy Enstitüleri adını almıştır.

Gerçekte, Köy Enstitülerinin temeli, 1936 yılında İzmir Kızılçullu’da açılan “Eğitmen Kurslarıyla” atılmıştır. Zira: 1936 da açılan ilk eğitmen kursunun yanında ve aynı okulda bir yıl sonra “Öğretmen Okulu” da öğrenime başlamıştır. Bu açılış köy enstitülerinin de başlangıcı olmuştur.

AÇILDI

Düşman yurttan kovuldu, Cumhuriyet kuruldu.

Okumayı bilmeyen insanımız pek çoktu.

Okul ve öğretmenler ülkemizde çok yoktu.

Köylerimiz okuldan, öğretmenden yoksundu...

Böylesi bir ortamda çok çareler arandı.

“Millet Mektepleri” öncelikle açıldı.

Eğitmenler yetişti, köylerde görevlendi.

İhtiyaca yetmedi, arayışlar durmadı:

Aydınlar susmayıp görüşlerini söyledi.

Getirilen uzmanlar raporlarını verdi...

Ve nihayet, havası hoş, suyu bol bozkırlarda,

Köye hizmet verecek Enstitüler açıldı!...

Rasim Pehlivanoğlu